Theo dân gian, người ta coi hậu sản là thời kì 3 tháng sau khi sinh còn Y học hiện đại quan niệm hậu sản là giai đoạn 6 tuần (42 ngày) kể từ ngày sinh. Đây là
khoảng thời gian các cơ quan sinh dục (ngoại trừ vú vẫn phát triển để
nuôi con) dần trở lại bình thường như trước khi mang thai. Vì vậy, giai
đoạn này rất quan trọng, phụ nữ cần được chăm sóc đặc biệt, để phòng
ngừa một số bệnh có thể gặp trong thời gian hậu sản. Dưới đây là một số
bệnh hậu sản thường gặp
Băng huyết: Băng huyết sau khi sinh là tai biến sản khoa hay gặp nhất (nguy cơ cao nhất trong 24h sau khi sinh) và là một nguyên nhân chính gây tử vong cho sản phụ.
Triệu chứng chung của các trường hợp này là chảy máu nhiều ngay sau khi sinh
thai và sổ rau. Khi máu ra nhiều, sản phụ có thể bị choáng, xanh nhợt,
mạch nhanh, huyết áp hạ, khát nước, chân tay lạnh, vã mồ hôi… Tùy từng
nguyên nhân (đờ tử cung, sót rau, rách đường sinh dục…) mà có thêm những
triệu chứng đặc trưng khác. Phải có biện pháp can thiệp kịp thời và
thích hợp cho từng trường hợp.
Cơn đau tử cung: Sau khi sinh,
trong tử cung vẫn còn máu cục, sản dịch… nên thỉnh thoảng tử cung có
những cơn co bóp mạnh để tống các chất dư thừa ra ngoài gây nên những
cơn đau tử cung. Ở một số sản phụ, các cơn đau này có thể kéo dài nhiều
ngày. Các cơn đau tử cung đặc biệt cũng có thể gặp khi cho trẻ bú, do
oxytocin được giải phóng ra nhiều. Sản phụ cảm thấy dễ chịu hơn vào ngày
thứ 3 sau khi sinh.
Nhiễm khuẩn hậu sản:
Hiện tượng nhiễm khuẩn từ đường sinh dục ( âm đạo, cổ tử cung, tử cung
vùng rau bám). Vi khuẩn gây bệnh có thể từ cơ thể sản phẩm, người xung
quanh, dụng cụ đỡ đẽ, thủ thuật mổ lấy thai…
Triệu chứng ban đầu có thể chỉ là sốt
nhẹ (>38độC), đau tấy, mưng mủ chỗ bị viêm, sản dịch hôi, mệt mỏi, ăn
uống kém… Nếu nặng, sản phụ có thể sốt rất cao, rét run, choáng, hạ
huyết áp…
Sản dịch: Là
dịch tử cung và đường sinh dục chảy ra ngoài trong những ngày đầu tiên
của thời kỳ hậu sản. Sản dịch bao gồm máu cục và máu loãng chảy từ niêm
mạc tử cung nhất là từ vùng rau bám, các mảnh ngoại sản mạc, các sản
bào, các tế bào biểu mô cổ tử cung và âm đạo bị thoái hóa và bong ra.
Trong 3 ngày đầu, sản dịch gồm toàn máu loãng và máu cục nhỏ nên có màu
đỏ sẫm. Từ ngày thứ 4 đến 8, sản dịch loãng hơn, chỉ còn là một chất
nhầy có lẫn ít máu nên có màu lờ lờ máu cá. Từ ngày 9 trở đi sản dịch
không có máu chỉ là một dịch trong hoặc trắng chứa lượng lớn bạch cầu và
mô màng vỏ bị hoại tử... Sau khi sinh, hiện tượng này kéo dài 2-3 tuần nữa.
Nếu sản dịch ra nhiều, kéo dài hoặc đã
hết huyết đỏ sẫm, lại ra máu tái lần cần phải theo dõi sót rau khi đẻ,
nếu sản dịch bị nhiễm khuẩn, sẽ có mùi hôi. Sau 3 tuần, ở một số sản phụ
có thể ra một ít máu qua đường âm đạo, đó là hiện tượng thấy kinh non
do niêm mạc tử cung phục hồi sớm.
Nếu không cho con bú, 6 tuần lễ sau khi
sinh chị em có thể có lại kinh lần đầu tiên, và đó cũng là dấu hiệu chấm
dứt thời kỳ hậu sản. Kỳ kinh nguyệt đầu thường kéo dài hơn các kỳ kinh
bình thường.
Như đã nói ở trên, trong thời kỳ hậu
sản, sản phụ cần chế độ chăm sóc đặc biệt vì cơ thể có nhiều biến đổi
cũng như tinh thần không thoải mái vì chưa thích nghi được cuộc sống có
thêm thành viên mới. Bạn có thể liên hệ dịch vụ chăm sóc sau khi sinh
tại Viet-Care, các nữ hộ sinh chuyên nghiệp sẽ chăm sóc bạn
với chế độ sau khi sinh giúp tinh thần thoải mái, khỏe mạnh. Bên cạnh
đó, Viet-Care còn có các gói dịch vụ chăm sóc sau khi sinh cho bé, để bé có một khởi đầu thật tốt.